Op 1 mei jl. was oud collega Lucia van de Laar-de Vries maar liefst 35 jaar in dienst! We namen de tijd om stil te staan bij deze mijlpaal in een gesprek met onze bestuurder Edwin ten Holte.
Lucia startte 35 jaar geleden met haar baan bij Anton Constandse. Daarvoor had ze vijf jaar als verpleegkundige in de gehandicaptenzorg gewerkt, en ook vijf jaar bij een GGZ instelling in de regio. Het was een bewuste keuze om de overstap naar de RIBW’s (Regionale Instelling voor Beschermd en Begeleid Wonen) te maken. Ze startte als begeleider GGZ bij BW Abel (een therapeutische woonvoorziening) in het Zeeheldenkwartier, vervolgens is ze bijna 15 jaar teammanager geweest op vele verschillende locaties en heeft in die tijd ook het “ouder & kind project” opgezet. De laatste 7 jaar heeft zij gewerkt als ambulante begeleider in het team Segbroek.
Lucia vertelt: “De ontwikkelingen binnen de GGZ heb ik van dichtbij meegemaakt; denk aan GGZ woningen in de wijk en resocialisatie (long-stay) afdelingen. In mijn begintijd in de GGZ instelling was er vanuit cliëntperspectief meer afstand tot de maatschappij dan nu, want daar ging de deur gewoon op slot. De GGZ was in de jaren ’80 voornamelijk gericht op het medisch model. Verder werd er wat aan bezigheidstherapie gedaan, that’s it. Dat vond ik wel erg.”
Meer zelfregie door RIBW’s en IRB methodiek
“Begin jaren ‘80 waren er nog geen RIBW’s, maar vooral pensions voor opvang, die Anton Constandse later ook heeft overgenomen. Met de komst van die RIBW woonvormen eind jaren ’80 werd het voor mensen met een langdurige psychiatrische kwetsbaarheid mogelijk om deel te nemen aan de samenleving. Ik wilde er daarom graag werken en heb bij deze organisatie gesolliciteerd.
Van een klinische setting in de Tasmanstraat zijn we gegroeid naar de beschermd wonen locaties, zoals we die nu kennen. Halverwege de jaren ‘90 kreeg ik de gelegenheid om een cursus IRB (Individuele Rehabilitatie Benadering) te volgen met een klein groepje collega’s. Deze cursus was vernieuwend en gaf mij inzichten om het anders te doen. Het was heel inspirerend, want het draaide toen nog veel om de basale zorg, maar het bracht cliënten niet verder, we boden alleen warmte en structuur. Ik heb mij weleens onthand gevoeld, want mensen zaten vast in hun eigen proces. Nu maak je mensen sterker door het werken met de IRB methodiek. Ze komen niet alleen daardoor verder, maar ook door de gewone dingen in hun leven, een baan, een relatie etc.
Voorheen was het methodisch werken nog niet vanzelfsprekend. Later kregen we meer rehabilitatietrainingen en werden er meer medewerkers geschoold. Een IRB docent maakte ooit de opmerking: “De IRB methodiek geeft taal aan je handen!”. Dat vond ik een prachtige uitleg van de methodiek.
Opkomst van de herstelbeweging
“De opkomst van de herstelbeweging heeft veel in gang gezet. De visieontwikkeling van de herstelbeweging, maakte dat er aandacht was voor maatschappelijk rolherstel en eigen regie van cliënten. Er ontstond een professionele benadering naar de cliënten toe. Ik vond het mooi om te zien dat deze visieontwikkeling werd omarmd door de organisatie en iedereen geschoold werd. Net zoals nu staat ontwikkeling voor collega’s nog steeds voorop binnen de organisatie. “Voor de professionals is er sindsdien veel veranderd; er zijn goede basisopleidingen op mbo- en hbo-niveau. Naast professionaliteit hebben alle GGZ collega’s hart voor het werk en passie voor het werk. Als beginnend professionals is er qua cliëntbenadering daarentegen niet zoveel veranderd, vind ik. Het is niet zo dat je als begeleider hulp komt bieden. Je gaat een verbinding aan om met een cliënt samen te werken.”
Hoe werd er vanuit de maatschappij gekeken naar deze veranderingen in de wijk?
“Bij locatie Abel in het Zeeheldenkwartier had geen van de wijkbewoners last van de cliënten, in de tijd dat de beschermd wonen locaties in opkomst waren. Er was milde problematiek, naar mijn idee is de samenleving daarin minder tolerant geworden. Op straat of op verjaardagen werd er wel over gesproken; dan werd er gezegd; dat is er zeker eentje van jou? Dat kan soms een grapje zijn, maar is wel lastig om te horen, als je zelf er niet zo naar kijkt. Zelfs door mensen uit het werkveld werden er weleens denigrerende opmerkingen gemaakt; die mensen zijn het putje van de samenleving. Gelukkig heeft de komst van sociale media meer begrip gekweekt en is er tegenbeweging ontstaan. Ik merk dat ervaringsdeskundigheid nog wel een te grote stap is voor veel mensen, maar vergeet niet dat mooie herstelverhalen uniek kunnen zijn. Ook de cliëntenpopulatie op locaties is anders geworden, want de mensen die zelfstandig kunnen wonen, wonen nu ook zelfstandig.”
Waar ben jij blij mee als je zo terugkijkt?
Anton Constandse als werkgever
“Al die jaren heb ik hier heel fijn gewerkt. Ik heb cliënten zien opbloeien door een studie, baan en vrijwilligerswerk. Ze kregen weer vertrouwen in hun eigen kunnen. Ik ben ervan overtuigd dat voor mensen, met een psychiatrische kwetsbaarheid, vertrouwen in mogelijkheden zoveel kan betekenen voor hun tevredenheid en succes. Dat is ook één van de pijlers binnen Anton Constandse; ‘goed leven’ noemen we dat. Een mooi voorbeeld daarvan vind ik ‘Bandsessies’. Collega’s, die al jaren samen met cliënten werken om hun talenten verder te ontwikkelen en samen een muzikaal podium hebben. Het werken met de IRB methodiek wakkert het vlammetje weer aan bij enthousiaste collega’s.”
Het is uniek dat wij zo vernieuwend waren, qua cliëntenregie. Dat zat hem vooral in de uitvoerbaarheid, organisatie en verantwoordelijkheid van mensen. Als er ergens wrijving ontstond, dan werden er dingen gewijzigd. Er is hier altijd aandacht geweest voor de ontwikkeling van de professionals, daarom is Anton Constandse een goede werkgever, vind ik.
Het enige waar ik misschien minder blij mee was, waren de organisatorische veranderingen in het verleden. Maar dat kan ik nu wel in een bepaald perspectief plaatsen. Ik zou iedereen aanraden hier te komen werken. Er worden diverse mooie projecten ontwikkeld en de organisatie is altijd in beweging. Daarnaast investeren ze in vastgoed en opleidingen.”
Wat is jouw boodschap aan startende GGZ professionals?
Wat ga je missen tijdens je pensioen?
“Het waren 35 pittige jaren; ik heb veel energie gegeven en allerlei mooie dingen mogen doen op diverse afdelingen en locaties. Ik heb zoveel mooie en gedreven mensen mogen ontmoeten en zoveel geleerd. Het lijkt me gewoon fijn om uit het werkende leven te stappen. Ik heb genoeg leuke plannen! Dank jullie wel voor de mooie tijd”